Home/ Levensstijl / Artikelen
Veelgestelde vragen over vasten en ziekte (deel 2)





Vasten en ziekte, veelgestelde vragen en antwoorden, door Aisa (huisarts)


Dit is deel 2 van de meest gestelde vragen die ik tijdens Ramadan toegestuurd krijg.
Dit zijn slechts adviezen, het allerbeste is toch met een eigen (huis) arts de persoonlijke situatie te bespreken en te zoeken naar een oplossing.
Allah SWT weet het het beste.



Referentie: Fataawa Ramadhaan – Deel 2, Pagina 511, Fatwa No. 473
Majmoo’ Fataawa Samaahatu ash-Shaykh ‘Abdul Azeez ibn ‘Abdullaah ibn Baaz

Vraag:
Kan ik tijdens het vasten in de maand Ramadan mijn tanden poetsen en/of oog- en oordruppels en/of  neusdruppels/spray gebruiken? Of verbreek ik hiermee mijn vasten?

Antwoord:
Bismillah ar Rahmanir Rahim
Tandenpoetsen met tandpasta (evenals het gebruik van een miswaak), verbreekt het vasten niet.
Wel moet men voorkomen dat er iets wordt doorgeslikt en in de maag komt.
Echter, wanneer dit per ongeluk gebeurd, hoeft het vasten niet ingehaald te worden.

Hetzelfde geldt voor oog- en oordruppels:  zij verbreken het vasten niet (volgens de fatwa's) 
Echter, wanneer men de smaak van deze druppels in de keel proeft is het beter om het vasten in te halen, alhoewel het niet verplicht is.
Omdat de ogen en oren geen  natuurlijke ingang voor eten en drinken zijn, is het niet verplicht deze vasten in te halen.
(Red Moslima.nl: Beter is de medicatie op de toegestane tijden te gebruiken, dat wil zeggen tussen zonsondergang en zonsopkomst)

Voor wat betreft neusdruppels of spray, deze zijn niet toegestaan tijdens het vasten, want de neus is wel een ingang naar de keel, en zo dus ook de ingang naar de maag. 
(Red Moslima.nl: Beter is de medicatie op de toegestane tijden te gebruiken, dat wil zeggen tussen zonsondergang en zonsopkomst.)

Daarom zei de Profeet (vrede en zegeningen met hem):
"Overdrijf het innemen van water in de neus (tijdens de woedoe/wassing), behalve wanneer je vast"
In navolging van deze hadith,  zal degene die iets via de neus gebruikt tijdens het vasten en de smaak ervan in de keel proeft, deze dag moeten inhalen. 

En Allah alleen geeft ons success.



Vraag:
Ik heb epilepsie en ik slik medicijnen maar ik twijfel of ik mee mag doen aan het vasten.

Antwoord:
Epilepsie is een chronische en ongeneeslijke ziekte, waarvoor een lijder aan epilepsie in principe compensatie kan krijgen.
Op zich hebben de medicijnen een profylactische werking, dwz: ze hebben een beschermende werking en voorkomen in veel gevallen een epilepsie aanval. Medicatie ter voorkoming van deze aanvallen hebben een zeer lange werking, dus in principe zou u kunnen vasten.
Uit diverse studies blijkt dat een vastende persoon wel vatbaarder is voor een aanval, maar andere studies spreken dit weer tegen. Het is dus onduidelijk wat het vasten doet voor iemand die aan epilepsie lijdt.
Sommige geleerden zeggen dat iemand met epilepsie met de huidige lange dagen niet hoeft te vasten, en dat die persoon het zou kunnen inhalen in de winter,
Ik zie uw ziekte als een chronische en ongeneeslijke ziekte, waarvoor u volgens de regels van ons geloof compensatie kunt krijgen.


V:
Medicatie inname na Sahur tijd
Mijn nichtje van 20 jaar is gisterennacht met immense pijn in haar borstkas naar het ziekenhuis gegaan. Na onderzoek bleek het om een geïrriteerde en overbelaste borstbeen te gaan.
De arts adviseerde 2 paracetamol om de pijn te verlichten, echter was het al 8 min. over tijd dat je moet stoppen met eten. Alsnog heeft mijn nichtje de paracetamol ingenomen en heeft ze besloten om alsnog vastend de dag door te brengen.
Mijn vraag aan u is, dient ze deze dag in te halen of wordt telt de dag als gevast?

A:
Helaas zal je nichtje deze dag moeten inhalen, omdat ze na de sahur tijd nog iets te eten heeft gehad. wat via de maag wordt opgenomen, had ze echter bv. zetpillen gehad dan was het geen probleem geweest.
Aan de andere kant was het misschien ook beter haar uit te leggen dat als ze zoveel pijn heeft, ze gezien wordt als een zieke, zodat ze niet hoeft te vasten , maar ze zou die dag weer moeten inhalen.



V:
Salam ik heb suiker ziekte ik slik 3 tablet per dag, kan ik vasten?

A:
Ik heb te weinig informatie van u om u een goed advies te geven.
Ik weet ook niet hoe het voorgaande jaren is gegaan.
Afhankelijk van uw medicatie kan dit veranderd worden in andere doseringen of andere medicatie die tijdelijk kan worden voorgeschreven, meestal kan er geadviseerd worden om medicatie twee maal per dag te nemen.
Ik verzoek u hierover met uw eigen huisarts of uw praktijkondersteuner te overleggen. Tegenwoordig zijn er goede richtlijnen voor moslims die diabetes hebben en willen vasten tijdens de Ramadan.



V:
Ritalin (methylfenidaat) en vasten
Ik ben een leerkracht in het buitengewoon onderwijs...we hebben heel wat leerlingen met aandachtsstoornis en hyperactiviteit ADHD, veel van onze leerlingen zijn hiervoor in behandeling en dienen dagdagelijks medicijnen te nemen zodat men op een rustige manier aan de lessen kan deelnemen. Ik kreeg de vraag van een leerling of hij tijdens de vasten zijn medicijnen mag innemen (medicatie dient ingenomen te worden met water) en of hij daarna gewoon kan verder vasten? Het gaat om een leerling die de diagnose ADHD heeft gekregen, hij heeft de medicatie echt nodig maar uiteraard gaat het niet om een levensbedreigende situatie....wat te doen in deze. De leerling zeggen dat hij de medicatie moet innemen en dus niet kan vasten of de medicatie niet laten innemen wat wil zeggen dat hij wel kan vasten maar ten koste van de lessen die hij volgt, zijn resultaten en de onrust in de klas voor alle andere leerlingen.

A:
Uw leerling heeft gelijk: hij moet een keuze maken tussen vasten zonder medicatie OF niet vasten met medicatie. In het laatste geval zal hij zijn vasten moeten inhalen. (zie ook onderstaande vraag)
Indien het om Concerta gaat, een langwerkend middel, dan kan hij dit middel nemen op de tijden die toegestaan is, bv in de ochtend. een bijwerking kan zijn dat hij niet meer kan slapen, wat uiteraard niet wenselijk is.
Ik moet hier echter wel een kanttekening maken: de keus ligt bij uw leerling (evt met zijn ouders samen) of hij kan vasten. Misschien is het een goed idee om samen met zijn ouders te bespreken hoe de dagen op school zo goed mogelijk doorgebracht kunnen worden.





V:
Ritalin (methylfenidaat) en de Koran
Op onze school zitten kinderen die voor hun veiligheid en onze veiligheid ritalin of concerta gebruiken. Op het moment dat het geneesmiddel niet ingenomen wordt verandert het gedrag drastisch. De leerling kan fysiek agressief worden of zeer storend druk waardoor anderen weer agressief kunnen worden. Het geneesmiddel wordt naar gewicht en intensiviteit aangeboden.
Wat wordt volgens de Koran verwacht hoe de leerling, ouders en school daar mee omgaan?
Als u een aanbeveling hebt kunt u mij dan ook de tekstverwijzing meesturen?


A:
Uit uw mail concludeer ik dat u leraar bent en u maakt zich grote zorgen om het welbevinden van de leerlingen die medicijnen moeten gebruiken. Verder vraagt u om tekstverwijzingen.

Allereerst wordt ritalin of concerta niet louter gegeven aan kinderen die agressief zijn, dit is een nogal zwart -wit denken en zet het gebruik van dergelijke medicatie in een kwaad daglicht. Dergelijke medicatie kan alleen na zorgvuldig diagnostiek voorgeschreven worden, de veel voorkomende indicaties zijn voornamelijk AD(H)D. Dat het medicament ook naar gewicht wordt gegeven is een misverstand: het ene kind reageert sterker dan het ander kind, en het zal i.o.m. een kinderpsychiater goed moeten worden ingesteld.
In de Koran staat niet hoe leerlingen, ouders en school kunnen omgaan met leerlingen die medicatie gebruiken.
Echter, er staan echter wel verzen in dat kinderen een zegen zijn, bv in 18:46:" ...kinderen zijn een sieraad van het leven van deze wereld..." Een moslim(a) gelooft in de Koran, maar ook in de boeken van de profeet: de Hadith: een leidraad hoe te leven. In deze Hadith komen teksten voor zoals het respect hebben voor ouders en leraren. Echter hebben ouders ook plichten: liefhebben en zorgen voor de kinderen op elk gebied. Denk bijvoorbeeld aan eten, drinken, kleding, enz, maar ook de gezondheid van het kind moet gewaarborgd blijven.

Aangezien u uw vraag stelt in de vastenmaand Ramadan, vermoed ik dat u graag wilt weten wat de regels zijn omtrent het gebruik van medicatie en vasten.
Vasten tijdens Ramadan behoort tot de vijf zuilen van de islam, en wordt gezien als een verplichting voor iedere gezonde volwassen moslim.
In de Koran staat: "Jullie die geloven. Aan jullie is voorgeschreven te vasten, zoals het was voorgeschreven aan hen die er voor jullie waren". (Koran 2: 283).
Voor mensen die er lichamelijk niet toe in staat zijn, vervalt de plicht. In de Koran (2:185) staat namelijk: "Wie van jullie aanwezig is in de maand Ramadan, laat die dan vasten, maar wie ziek is of op reis, dan een aantal andere dagen…..".
Op dit vers baseren schriftgeleerden dat een ieder die er lichamelijk niet toe in staat is vrijgesteld van zijn deze plicht. Te denken valt aan mensen die ziek zijn, chronisch zieken, bejaarden, reizigers, zwangere en zogende vrouwen, mensen die zeer zware arbeid moeten verrichten. Voor deze laatste categorie geldt dat de persoon in kwestie goed naar zijn lichaam moet luisteren. Niemand kan voor een ander bepalen wat te zwaar is.
De vrijstelling geldt niet alleen voor lichamelijk zieken, maar ook voor geestelijke zieken. Mensen die geestelijk niet stabiel zijn, en die zonder medicatie hun dag niet naar behoren kunnen doorkomen. Dat kunnen onder andere kinderen zijn, wiens functioneren en concentratie afhankelijk is van het tijdig innemen van bijvoorbeeld ritalin of concerta.
Als een puber dus, wanneer het zijn/haar medicatie niet inneemt niet meer functioneert, wordt het afgeraden dat het vast.

Het is niet de bedoeling van vasten dat het het hele leven ontregelt. Het moet te doen zijn, en iets extra's geven. Anders streeft het zijn doel voorbij. Wanneer vasten een gevaar vormt voor de gezondheid, is het zelfs verboden. Niet iedereen zal heel blij zijn met dit antwoord, want sommige mensen en pubers willen tegen wil en dank meedoen met het vasten en willen erbij horen en het "ramadangevoel" ervaren. Ook heel begrijpelijk, maar toch is het belangrijk dat hen wordt verteld dat ze in hun situatie zijn vrijgesteld van hun plicht en dat het ze niet wordt kwalijk genomen.
Per gemiste dag kunnen ze -ter compensatie- een behoeftige een maaltijd aanbieden.



Zie ook FAQ deel 1

Tot de volgende keer!
Aisa.

Wilt u reageren, mail mij via webmaster@moslima.nl